Multispecies probioticakuur bij antibiotica
Een gelijktijdige ‘probioticakuur’ bij gebruik van antibiotica verkleint de kans op darmproblemen en diarree, een veel voorkomende bijwerking van antibiotica. Diverse studies hebben dit inmiddels aangetoond.
Karen Koning (Maastricht) promoveerde vorig jaar op dit onderwerp en stelt dat een probioticum met verschillende bacteriën (multispecies) effectiever is dan een probioticum dat slechts uit één probiotische bacteriesoort (monospecies) bestaat. Door een multispecies probioticum herstelt de darmflora zich sneller van verstoring door een antibioticumkuur
[1].
De uitkomst van een recente studie onderstreept nog eens de grotere effectiviteit van een multispecies probioticum en laat zien dat dit ook bij andere aandoeningen geldt, waaronder prikkelbaar darmsyndroom, inflammatoire darmaandoeningen, luchtweginfecties, atopisch eczeem, infectie van de maag met Helicobacter pylori [2].
Verder concludeert Koning dat frequent antibioticagebruik leidt tot langdurige verstoring van de dominante darmflora, welke niet meer verbeterd kan worden door kortetermijn gebruik van probiotica. Daarom is het voor mensen die vaak antibiotica nodig hebben, zoals patiënten met COPD of vrouwen met terugkerende urineweginfecties, belangrijk dat ze zo vroeg mogelijk een probioticum gebruiken, het liefst meteen bij de eerste kuur. Het frequent en langdurig gebruik van antibiotica is sterk gerelateerd aan het optreden van prikkelbare darmsyndroom en allergie. Langetermijn probioticagebruik zou dit mogelijk kunnen tegengaan [3].
In de studie die Karen Koning in het kader van haar promotieonderzoek uitvoerde, werd aangetoond dat de inname van een antibioticum (amoxycilline) tot een duidelijke verstoring leidt van de microflora en dat deze verstoring langer aanhoudt dan eerder werd aangenomen, namelijk langer dan acht weken.
Het is rationeel om bij een antibioticumkuur ook steeds een probioticumkuur te nemen, om te verhinderen dat de darmflora verstoord raakt, ook wanneer er geen diarree optreedt. Aanbevolen wordt om al tijdens de antibioticumkuur te starten met een multispecies probioticum en dit door te zetten tot minstens een week na de kuur.
Antibioticum-geassocieerde diarree (AAD) is een van de meest voorkomende en klinisch duidelijke bijwerkingen van antibioticumgebruik en komt voor bij 5-39% van de mensen die een antibioticum gebruiken. Koning toonde aan dat de mate van verstoring van de darmflora is gerelateerd aan het optreden van AAD. Bij herhaaldelijke antibioticakuren binnen een half jaar kan een langdurige verstoring van de darmflora optreden.
Verder toonde Koning aan dat de inname van een multispecies probioticum, bestaande uit tien bacteriestammen, effectief is om de kans op diarree te verkleinen. Dit wordt toegeschreven aan het waargenomen herstel van de darmflora door het probioticum.
Een probioticum dat samengesteld is uit meerdere stammen van meerdere soorten microorganismen (multispecies) is effectiever dan een samenstelling van meerdere stammen (multistrain) van dezelfde soort (monospecies), omdat bij multispecies de verschillende, individuele probiotische eigenschappen gecombineerd worden en een synergistisch werkend geheel vormen. Met name lactobacillen (melkzuurbacteriën) en bifidobacteriën zouden vertegenwoordigd moeten zijn in een multispecies probioticum dat effectief is tegen AAD.
Verder kan een multispecies probioticum succesvoller verblijven in het colon dan een monostrain probioticum, door een grotere slagingskans op hechting aan het darmslijmvlies (kolonisatie).
Belangrijke voorwaarden voor een effectief multispecies probioticum zijn ten eerste het bewezen vermogen van de geselecteerde bacteriestammen om de groei van pathogene bacteriën te remmen die vaak betrokken zijn bij AAD, en ten tweede aangetoonde synergie tussen de bacteriestammen onderling en uitsluiting van remmende invloeden op elkaar.
Deze voorwaarden waren het uitgangspunt van de samenstelling van het multispecies probioticum dat Koning gebruikte in haar onderzoek.
Bronnen:
1. CJM Koning. Proefschrift “Multispecies probiotic and antibiotic-associated side effects. Pathophysiological and clinical evidence”, Maastricht, 4 juni 2010.
2. Chapman CM, Gibson GR, Rowland I. Health benefits of probiotics: are mixtures more effective than single strains? Eur J Nutr. 2011 Jan 13. [Epub ahead of print]
3. Probiotica bij elk kuurtje. Minder diarree als gevolg van antibiotica. Pharm Weekbl 2010;145(27-28):26-7.
Bron: Nieuwsbrief Springfield
